ΙΠΠΟΔΡΟΜΟΣ.

Ο Ιπποδρομος της Κων/πολης ηταν χωρος δημοσιας ψυχαγωγιας οπου διεξαγονταν ιπποδρομιες και αρματοδρομιες αποκτωντας παραλληλα θεσμικες και πολιτικες διαστασεις. Βρισκεται στην πλατεια Sultanahmet και σημερα σωζονται υπολειμματα του αρχικου συκροτηματος.

Ο Ιπποδρομος προηγειται χρονικα της Κων/πολης και υπηρξε κληροδοτημα του Ρωμαιου αυτοκρατορα Σεπτίμιου Σεβήρου πιθανον απο τον 2ο αιωνα. Κατα την αυτοκρατορια του Μεγα Κων/νου επεκταθηκε και ολοκληρωθηκε το 303 με την προσθηκη της σφενδόνης που αποτελουσε το νοτιοδυτικο ημικυκλικο ακρο του.

Οταν εγινε η Κων/πολη πρωτευουσα της
αυτοκρατοριας, ο Κων/νος δημιουργησε ενα μνημειακο συνολο ανεξαρτητων αλλα αλληλοσυνδεομενων δημοσιων χωρων, μερος του οποιου ηταν και ο Ιπποδρομος. Τοτε ξεκινησε και η διακοσμηση του χωρου, η οποια συνεχιστηκε απο τους επομενους αυτοκρατορες Κωνσταντιο, Θεοδοσιο Α'  Αρκαδιο και Θεοδοσιο Β' με την μεταφορα πολυτιμων γλυπτων. Στα αξιολογα μνημεια του Ιπποδρομου ανηκουν η Στηλη των Οφεων, ο Οβελισκος του Θεοδοσιου Α' και ο Οβελισκος απο λιθους που αποδιδεται στον Κων/νο Ζ' Πορφυρογεννητο, τα οποια σωζονται και διατηρουνται στο κεντρο τoυ δημοσιου χωρου. Φημισμενα ειναι επισης και τα Τεσσερα χαλκινα Αλογα που ειχαν τοποθετηθει σε πυργο πανω απο τις πυλες του Ιπποδρομου και το 1204 τα εκλεψαν οι Ενετοι και τα τοποθετησαν στην Βασιλικη του Αγιου Μαρκου στην Βενετια. Η βαση ενος μνημειου προς τιμη του ηνιοχου Πορφυριου ή Καλλιόπα σωζεται και εκτιθεται στο Αρχαιολογικο Μουσειο της Πολης.

Χτισμενος στα προτυπα του ''Circus Maximus'' της Ρωμης, ειχε το σχημα U. Η χωριτηκοτητα του εφθανε τις 100.000 θεατες, ενω το συνολικο μηκος του ηταν περιπου 450 μ. Το εξωτερικο πλατος του στη βαση της σφενδαμου ηταν 118 μ. και το εσωτερικο 80 μ. Στο ΒΑ ακρο του υπηρχαν 12 πυλες εξοπλισμενες με μηχανισμο που επετρεπε το ταυτοχρονο ανοιγμα τους. Στο μεσον της Α πλευρας, βρισκοταν το αυτοκρατορικο θεωρειο, το οποιο συνδεοταν με το Μεγαλο Παλατι μεσω σπειροειδους σκαλας. 

Στο τελος της Ρωμαικης περιοδου πραγματοποιουνταν συχνα αγωνες, ο αριθμος ωστοσο μειωθηκε απο τον 9ο αιωνα σε 3 ετησιως. Παρα την μακροχρονια αντιθεση που προεβαλλε η Εκκλησια, τα αγωνισματα του Ιπποδρομου παρεμειναν προσφιλες θεαμα, μεχρι την Δ' Σταυροφορια (1202-04). Την ιδια περιοδο, ο διακοσμος του Ιπποδρομου καταστραφηκε ή λαφυραγωγηθηκε και τους επομενους αιωνες ο ερειπωμενος πλεον χωρος χρησιμοποιηθηκε περιστασιακα για κονταρομαχιες. Μετα την Οθωμανικη κατακτηση της Πολης, ο χωρος χρησιμοποιηθηκε ως χωρος ασκησεων και εγινε γνωστος ως ''Πεδιο Αλογων'' (Τουρκικα Atmeydani).

Σε ιδεολογικο επιπεδο, ο Ιπποδρομος, οπως και αλλοι δημοσιοι χωροι της Βυζαντινης Κων/πολης, ενισχυσαν το αισθημα του δεσμου με την Ρωμη, λειτουργουσε παραλληλα ως πολιτικος θεσμος, συμβαλλοντας στην θριαμβικη αυτοκρατορικη ιδεολογια. Αποτελουσε τον τοπο οπου παρουσιαζονταν οι νεοι αυτοκρατορες ή ερχονταν σε επαφη με τον λαο στα πλαισια εορταστικων εκδηλωσεων, ενω εκει πραγματοποιουνταν και σημαντικες εκτελεσεις. Μεσα απο τα αγωνισματα και την λαϊκη συμμετοχη, δημιουργηθηκαν φατριες (δήμοι) καταλαμβανοντας ξεχωριστες κερκιδες στη δυτικη πτερυγα του Ιπποδρομου και απεναντι απο το θεωρειο του αυτοκρατορα. Σταδιακα απεκτησαν χαρακτηριστικα πολιτικων ή θρησκευτικων παραταξεων, μεσα απο τις οποιες ο Ιπποδρομος εξελιχθηκε σε τοπο δημοσιας εκφρασης.

ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΙΠΠΟΔΡΟΜΟΥ.

1. Στήλη των Όφεων.

Ο τριποδας των Πλαταιων, γνωστος ως Στηλη των Οφεων, που φιλοτεχνηθηκε αρχικα για να γιορτασει την νικη των Ελληνων κατα των Περσων στους Περσικους πολεμους τον 5ο αιωνα π.χ. Ο Κων/νος διεταξε ο Τριποδας να μετακινηθει απο τον Ναο του Απολλωνα στους Δελφους και να βρεθει στο μεσον του Ιπποδρομου. Τα κεφαλια των φιδιων και το τριτο τμημα της στηλης καταστραφηκαν το 1700. Τμηματα των κεφαλιων ανακτηθηκαν και εκτιθενται στο Αρχαιολογικο Μουσειο Κων/πολης. Αυτο που απομεινε απο τον τριποδα ειναι η βαση.

2. Ο Κτιστός Οβελίσκος.

Τον 10ο αιωνα ο αυτοκρατορας Κων/νος Πορφυρογεννητος εχτισε αλλον εναν οβελισκο στο αλλο ακρο του Ιπποδρομου. Ηταν αρχικα καλυμμενος με επιχρυσομενες χαλκινες πλακες, που εκλαπησαν απο τα λατινικα στρατευματα στην Δ' Σταυροφορια. Ο πετρινος πυρηνας του μνημειου σωζεται μεχρι σημερα.

3. Οβελίσκος του Τουθμώσιος Γ'.

Ο Αυτοκρατορας Μεγας Θεοδοσιος το 390 εφερε τον οβελισκο απο την Αιγυπτο και τον εστησε στο μεσον του Ιπποδρομου. Λαξευμενος απο ροζ γρανιτη, κτιστηκε αρχικα στον ναο του Καρνάκ στο Λούξορ κατα την διαρκεια της βασιλειας του Τουθμώσιος Γ' περιπου το 1490 π.χ. Ο Θεοδοσιος εβαλε να κοψουν τον οβελισκο σε 3 κομματια και να τον φερουν στην Κων/πολη. Το κορυφαιο κομματι διατηρηθηκε και στεκεται σε μαρμαρινο βαθρο. Ο οβελισκος εχει παραμεινει σχεδον 3.500 χρονια σε εκπληκτικη καλη κατασταση.

4. Αγαλματα του Πορφύριου.

Επτα αγαλματα στηθηκαν στο κεντρο του Ιπποδρομου προς τιμην του Πορφύριου, ενος θρυλικου ηνίοχου των αρχων του 6ου αιωνα, ο οποιος αγωνιστηκε για τις φατριες των ''Πρασινων'' και των ''Βενέτων''. Κανενα απο τα αγαλματα δεν εχει διασωθει. Οι βασεις δυο εξ'αυτων εχουν διασωθει και εκτιθενται στο Αρχαιολογικο Μουσειο Κων/πολης.

Πως θα πατε.

Ο Ιπποδρομος ειναι στο κεντρο της Παλιας πολης, απεναντι απο την Αγια Σοφια και διπλα στο Sultanahmet camii (Μπλε τζαμι).