BUYUK YENI HAN

 Το Buyuk Yeni Han ειναι ενα μεγαλο ιστορικο χάνι (caravansaray). Ιδρύθηκε απο τον σουλτανο Mustafa Γ' και ολοκληρώθηκε το 1764. Ειναι το δευτερο μεγαλυτερο χάνι τής Κων/πολης μετα το Buyuk Valide Han. Aν και ο αρχιτεκτονας τού εργου δεν εχει εντοπιστεί, ο επιβλέπων τών εργασιών ειναι ο Sehremini Ali Bey οπως αναφέρεται σε  πολλα εγγραφα . Το χανι βρίσκεται στην κεντρικη ιστορική συνοικια τής αγορας που εκτείνεται απο το Kapali carsi μεχρι το Eminonu. 

Απο τα μεσα τού 15ου αιωνα που χτίστηκε το πρωτο Bezesten (εμπορική στοά) το Kapali carsi εξελίχθηκε στον σημαντικότερο κόμβο του εγχώριου και διεθνους εμποριου τής Πόλης, δημιουργώντας ολοκληρες συνοικιες με καταστηματα, αποθηκες και εμπορικα καταλύματα. Το χανι ενας τύπος αστικού caravansaray εξυπηρετούσε μια σειρα απο λειτουργίες οπως στεγαση για τους ξενους εμπορους, αποθήκευση αγαθών, στέγαση για τεχνιτες, εργαστηρια και γραφεια συναλλαγων. Πολλα χάνια χτίστηκαν κατα την διαρκεια των αιωνων γυρω απο την περιοχη του Kapali carsi.

H ανέγερση του κτιριου εγινε παραλληλα με την κατασκευη και αλλων εμπορικων χανιων στην περιοχη, οπως το κοντινό Kucuk Yeni Han και το Tas Han στο Laleli, στη δεκαετία του 1760 επι σουλτανου Mustafa Γ'.

Χάρη στη μεγαλη του κλίμακα το Buyuk Yeni Han καταλήφθηκε κυρίως απο ξένους μή μουσουλμάνους ''serraflar'' (ανταλλάκτης χρημάτων). Το μητρώο του συγκροτήματος που χρονολογειται απο το 1780 δείχνει οτι 74 δωματια καταλαμβάνονταν απο χρηματιστές και αλλα 28 απο αλλους εμπορους.

Ολοι οι ένοικοι πληρωναν ενοίκιο στο vakuf του Laleli camii. Τα αρχεία δειχνουν οτι τα ενοίκια απο το χανι ηταν το 6% των εσοδων τού Laleli camii.

Oι τοίχοι του εχουν στρώματα απο ανοιχτόχρωμη και σκούρα πετρα. Το εσωτερικο τού χανιού εχει τρεις οροφους διατεταγμένους γυρω απο μια πολύ μεγαλη ορθογώνια αυλή. Γυρω απο την αυλη εκτείνονται στοές τριών ορόφων με καμαρες που δινουν πρόσβαση στα δωματια. Η αυλη χωριζεται στα δυο απο μια πετρινη κατασκευή που προστέθηκε τον 19ο αιώνα.

Μια στοα στη βάση της πέτρινης κατασκευής ενωνει τις δυο αυλες. Η μεγαλη αυλη εχει μηκος 42μ. και η μικρη 15μ. και πλάτος 15μ. Αυτή η διαίρεση τής αυλής μειώνει τη μεγαλειώδη εντύπωση του αρχικού μεγεθους του κτιριου. Η βόρεια εξωτερική πλευρα του χανιού εχει μια σειρα απο προεξοχές πανω απο τον δρομο που αντιστοιχούν στις γωνίες τών δωματιων τού επάνω ορόφου, ενα ασυνήθιστο χαρακτηριστικό που διακρίνει αυτο το κτίριο.

Η κύρια εισοδος του χανιου βρίσκεται στη βορεια πλευρά του κτιρίου αν και υπήρχαν αλλες δυο εισοδοι εκατέρωθεν του κτιρίου.

Κάποια εποχή το χανι ειχε πανω απο 150 δωματια για καταστηματα και γραφεια, χωρις να υπολογίζονται τα καταστηματα που βρισκονται στις εξωτερικες πλευρες του κτιριου.

Πως θα πάτε.

Υπαρχουν πολλοί τροποι για να φτασετε στο χάνι αλλα η διαδρομή που ακολουθεί ειναι η πιό εύκολη. Θα φτάσετε στο Kapali carsi (Κλειστη αγορα) με τα πόδια ή με το τραμ. Αν πατε με το τραμ θα κατεβείτε στη σταση Beyazi-Kapali carsi. Θα μπειτε στην αγορα απο την πύλη Carsi, αυτη που ειναι πισω απο την σταση του τραμ. Μολις μπειτε μεσα θα προχωρήσετε στον διαδρομο που ειναι ακριβως απεναντι απο την πυλη (στα αριστερα του διαδρομου υπαρχει μια βρύση). Θα πατε μεχρι το τερμα του διαδρομου και θα βγειτε σε ενα στενακι. Προχωρατε λιγα μετρα και συναντατε διασταυρωση, πορεια δεξια στην οδο Cakmakcilar, δρομος κατηφορικος. Σε μικρη αποσταση και αριστερα θα δειτε την πύλη του Buyuk Valide Han, του μεγαλύτερου χανιού της Κων/πολης. Προχωρατε  ευθεια, σε μικρη αποσταση και δεξια θα δειτε την πύλη του προορισμού σας, Buyuk Yeni Han.

(Χαρτης 1)

Χάρτης 1.